Giới thiệu
Ngành dệt nhuộm là một trong những ngành công nghiệp sử dụng nhiều nước và hóa chất nhất. Đi kèm với đó là lượng nước thải lớn với các chỉ số ô nhiễm cao, đặc biệt là độ màu và COD (Chemical Oxygen Demand – nhu cầu oxy hóa học). Đây là hai chỉ tiêu thường xuyên vượt ngưỡng cho phép, gây khó khăn trong xử lý và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường nước nếu xả thải không đạt chuẩn.
COD và độ màu là gì?
- COD biểu thị lượng oxy cần thiết để oxy hóa các hợp chất hữu cơ trong nước thải. Chỉ số này càng cao chứng tỏ hàm lượng chất ô nhiễm hữu cơ càng lớn.
- Độ màu phản ánh mức độ đậm nhạt và loại màu tồn tại trong nước. Nước thải dệt nhuộm có màu từ xanh dương, đỏ, vàng, tím… tùy loại thuốc nhuộm.
Nguyên nhân khiến nước thải dệt nhuộm có độ màu và COD cao
1. Sử dụng thuốc nhuộm tổng hợp khó phân hủy
- Các loại thuốc nhuộm azo, vat, lưu huỳnh, phản ứng thường bền màu, khó bị phân hủy sinh học.
- Phần lớn thuốc nhuộm không bám hoàn toàn vào vải, dẫn đến khoảng 10–30% bị thải ra môi trường.
2. Chất hồ sợi và phụ gia hữu cơ
- Quá trình hồ sợi sử dụng tinh bột biến tính, polyvinyl alcohol (PVA), CMC,… các chất này tăng đáng kể CODnếu không được xử lý triệt để.
3. Chất hoạt động bề mặt, dung môi và chất tẩy rửa
- Dùng để tẩy, giặt vải, khử màu nền, loại bỏ sáp dầu → tạo nhiều hợp chất hữu cơ dễ làm tăng COD và bọt trong nước.
4. Thiếu hệ thống tuần hoàn hoặc thu hồi hóa chất
- Nhiều cơ sở dệt nhuộm nhỏ không có công nghệ thu hồi thuốc nhuộm → thải thẳng ra ngoài.
5. pH không ổn định khiến khó xử lý sinh học
- pH thường dao động từ 3–11 tùy công đoạn, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất xử lý COD bằng vi sinh.
Hậu quả khi không kiểm soát độ màu và COD
- Gây ô nhiễm nguồn nước mặt do giảm ánh sáng, giảm oxy hòa tan
- Ảnh hưởng đến hệ sinh thái thủy sinh và chất lượng nước ngầm
- Dễ bị xử phạt hành chính, đình chỉ hoạt động hoặc rút giấy phép môi trường
Giải pháp kiểm soát và xử lý hiệu quả
1. Tách riêng nước thải theo công đoạn
- Nên phân loại dòng nước thải hồ sợi, tẩy, nhuộm, giặt → giúp xử lý chính xác từng loại ô nhiễm
2. Sử dụng hóa chất thân thiện – ví dụ: LIQUIFINE
- LIQUIFINE là Ca(OH)₂ tinh khiết >90%, pH ~12
- Có khả năng trung hòa pH, phá vỡ cấu trúc thuốc nhuộm, tạo điều kiện cho các chất keo tụ hoạt động
- Kết tủa hiệu quả chất hữu cơ và kim loại nặng, giúp giảm COD và độ màu
- An toàn hơn so với xút hoặc vôi sống, giảm lượng bùn thải sinh ra
3. Kết hợp xử lý hóa lý – sinh học
- Keo tụ – tạo bông – lắng → loại bỏ màu và COD nhanh chóng
- Sau đó xử lý sinh học hiếu khí hoặc thiếu khí để giảm phần COD còn lại
Kết luận
Nước thải dệt nhuộm có độ màu và COD cao chủ yếu do sử dụng các loại thuốc nhuộm, hồ sợi và hóa chất hữu cơ khó phân hủy. Việc xử lý hiệu quả đòi hỏi phải hiểu rõ bản chất ô nhiễm, phân loại nguồn thải và sử dụng hóa chất phù hợp như LIQUIFINE để hỗ trợ giảm nhanh độ màu và COD ngay từ đầu. Đây là hướng đi hiệu quả và thân thiện để bảo vệ môi trường và duy trì hoạt động sản xuất bền vững.